Για τέταρτη συνεχή χρονιά ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος δημοσιοποιεί τα αποτελέσματα της επεξεργασίας χρηματοοικονομικών στοιχείων τριακοσίων (300) ισολογισμών επιχειρήσεων μελών του, με έδρα το Βορειοελλαδικό Τόξο.

Το δείγμα των επιχειρήσεων αποτυπώνει πλήρως την πορεία της μεταποίησης στη Βόρεια Ελλάδα την πενταετία 2004 – 2008 με βάση χρηματοοικονομικά στοιχεία από τους αντίστοιχους ισολογισμούς των επιχειρήσεων του δείγματος.  Το δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό της μεταποιητικής δραστηριότητας στη Βόρεια Ελλάδα, αφού η συμμετοχή καθενός κλάδου σε αυτό ταυτίζεται απολύτως με τη συμμετοχή του στα μεγέθη της μεταποίησης στο Βορειοελλαδικό Τόξο.

Οι τριακόσιες (300) επιχειρήσεις του δείγματος ανήκουν στους δεκαοχτώ (18) κλάδους της μεταποίησης κατά ΣΤΑΚΟΔ 2003 ενώ στο δείγμα δεν έχουν συμπεριληφθεί μεταποιητικές επιχειρήσεις οι οποίες παρουσίασαν κατά το έτος 2008 κύκλο εργασιών μεγαλύτερο από 200 εκατ. Ευρώ.

Στις επόμενες σελίδες ακολουθεί η παρουσίαση:

• των κυριότερων διαπιστώσεων από τη μελέτη των 300 ισολογισμών,
• των κυριότερων παραμέτρων από το εξωτερικό και το εσωτερικό περιβάλλον των επιχειρήσεων, που διαμόρφωσαν τα συγκεκριμένα αποτελέσματα, και,
• των προτάσεων του ΣΒΒΕ για τη βελτίωση των επιδόσεων της μεταποίησης για το 2009.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Κατά το 2008 η βιομηχανία στο Βορειοελλαδικό Τόξο παρουσιάζει επιδείνωση στα βασικά της μεγέθη. Συγκεκριμένα οι κύριες διαπιστώσεις της έρευνας είναι (σημ.: τα μεγέθη που σχολιάζονται αμέσως παρακάτω αναφέρονται σε σταθερές τιμές του 2005):

• ● ο κύκλος εργασιών της βιομηχανίας της Βόρειας Ελλάδας μειώθηκε οριακά το 2008 σε σχέση με το 2007 κατά 0,9%, παρουσιάζοντας έτσι στασιμότητα μετά από δύο χρόνια (2006 και 2007),
• ● τα κέρδη προ φόρων της βιομηχανίας της Βόρειας Ελλάδας μειώθηκαν δραματικά το 2008, σε ποσοστό περισσότερο από 50% σε σχέση με το αντίστοιχο του 2007, και,
• ● ως συνέπεια των παραπάνω, το περιθώριο καθαρού κέρδους της βιομηχανίας της Βόρειας Ελλάδας το 2008 παρουσίασε σημαντική μείωση σε σχέση με το 2007, σχεδόν κατά 60%, και διαμορφώθηκε από 5% σε 2,3%.

Η αρνητική εξέλιξη των μεγεθών αυτών αποτυπώνεται στο ακόλουθο γράφημα.

Εξέλιξη του Κύκλου Εργασιών, των Καθαρών Αποτελεσμάτων προ Φόρων και του Περιθωρίου καθαρού Κέρδους

την πενταετία 2004 – 2008

ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ

Α. Κατανομή Κερδοφόρων – Ζημιογόνων Επιχειρήσεων για τα έτη 2004 – 2008

• 1. Το ποσοστό των κερδοφόρων επιχειρήσεων στο δείγμα διαχρονικά μειώνεται από το 84% το 2004, σε 78,5% το 2008, παρότι τα έτη 2005 και 2006 είχε σημειωθεί αύξηση των κερδοφόρων επιχειρήσεων. Έτσι, το 2008 μία (1) στις πέντε (5) βιομηχανικές επιχειρήσεις στη Βόρεια Ελλάδα πραγματοποίησε ζημίες.
• 2. Οι πέντε κλάδοι οι οποίοι παρουσιάζουν διαχρονικά τα μεγαλύτερα ποσοστά κερδοφόρων επιχειρήσεων στο δείγμα είναι: (α) μηχανήματα και είδη εξοπλισμού, (β) ηλεκτρικές μηχανές και συσκευές, (γ) χημικές ουσίες και προϊόντα από συνθετικές ύλες, (δ) κατασκευή επίπλων, και (ε) τρόφιμα – ποτά.
• 3. Οι πέντε κλάδοι οι οποίοι παρουσιάζουν διαχρονικά τα μεγαλύτερα ποσοστά ζημιογόνων επιχειρήσεων στο δείγμα είναι: (α) παραγωγή προϊόντων καπνού, (β) παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών, (γ) δέρμα – υπόδηση, (δ) βιομηχανία ξύλου, (ε) και παραγωγή χαρτοπολτού, χαρτιού και προϊόντων από χαρτί.

Β.        Κύκλος Εργασιών

Ποσοστιαίες Μεταβολές Κύκλου Εργασιών ανά διετία [σε σταθερές τιμές 2005]

• 4. Ο ταχύς ρυθμός ανάπτυξης της αγοράς κατά το 2007, όπου καταγράφηκε αύξηση του κύκλου εργασιών κατά 11,5% σε σχέση με το 2006, συνεχίζοντας την θετική πορεία του προηγούμενου έτους, διαμορφώνει για την πενταετία 2004 – 2008 μία συνολική αύξηση του κύκλου εργασιών της μεταποίησης της τάξης του 10%.
• 5. Παρόλα αυτά, το 2008 σημειώθηκε οριακή μείωση του κύκλου εργασιών, σχεδόν κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε σχέση με το 2007 (μείωση 0,90%).
• 6. Οι τρεις (3) κλάδοι που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη μείωση του κύκλου εργασιών τους για το σύνολο της πενταετίας 2004 – 2008 είναι οι κλάδοι (α) κλωστοϋφαντουργίας, (β) ένδυσης και (γ) υπόδησης, δηλαδή κλάδοι που αφορούν καταναλωτικά αγαθά, σε ποσοστά από -14,5% για τον κλάδο της ένδυσης έως -65% για τον κλάδο δέρματος – υπόδησης.
• 7. Μόνον δύο (2) κλάδοι, και συγκεκριμένα οι κλάδοι (α) τροφίμων – ποτών, και, (β) μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού, σημειώνουν αύξηση του κύκλου εργασιών και τα πέντε εξεταζόμενα έτη,

Γ.         Καθαρά Αποτελέσματα Προ Φόρων

Ποσοστιαίες Μεταβολές Καθαρών Αποτελεσμάτων προ Φόρων ανά διετία και για το σύνολο της πενταετίας [σε σταθερές τιμές 2005]

• 8. Τα κέρδη προ φόρων των επιχειρήσεων του δείγματος σημείωσαν κατακόρυφη πτώση το 2008 σε σχέση με το 2007, καταγράφοντας μείωση μεγαλύτερη του 50%. Η εξέλιξη αυτή έχει ως αποτέλεσμα την συνολική μείωση των καθαρών κερδών κατά την πενταετία 2004 – 2008, παρά την αύξηση για δύο διαδοχικά έτη (2006 και 2007).
• 9. Δεκατέσσερις (14) από τους δεκαοκτώ (18) κλάδους καταγράφουν για το 2008 επιδείνωση των αποτελεσμάτων τους σε σχέση με το 2007 (μείωση κερδών ή διεύρυνση των ζημιών) κατά το 2008 σε σχέση με το 2007. Επτά (7) από αυτούς κατέγραψαν ζημίες κατά το 2008, όταν το 2007 οι ζημιογόνοι κλάδοι ήταν μόλις δύο. Συγκεκριμένα οι επτά (7) κλάδοι αυτοί είναι: (α) κλωστοϋφαντουργία, (β) δέρμα – υπόδηση, (γ) χαρτί και προϊόντα από χαρτί, (δ) εκτυπώσεις – εκδόσεις, (ε) προϊόντα από μη-μεταλλικά ορυκτά, (στ) βασική μεταλλουργεία, (ζ) αυτοκίνητα. Επιπλέον, πέντε (5) κλάδοι πέρασαν από κέρδη σε ζημίες το 2008: (α) δέρμα – υπόδηση, (β) εκτυπώσεις εκδόσεις, (γ) προϊόντα από μη μεταλλικά ορυκτά, (δ) βασική μεταλλουργεία, (ε) αυτοκίνητα.
• 10. Από τους δεκατέσσερις (14) αυτούς κλάδους, οι επτά (7) κατέγραψαν μείωση των κερδών τους το 2008 σε σχέση με το 2007: από αυτούς μόλις δύο είχαν απώλειες μικρότερες του 10% – (α) ο κλάδος μηχανημάτων και ειδών εξοπλισμού και (β) ο κλάδος ηλεκτρικών μηχανών και συσκευών, δύο σημείωσαν απώλειες από 20% έως 40% – (α) η ένδυση και (β) ο κλάδος ελαστικού και πλαστικών, ενώ τρεις (3) κλάδοι υπέστησαν απώλειες από 40% έως 50% – (α) τρόφιμα & ποτά, (β) παράγωγα πετρελαίου και (γ) κατασκευή επίπλων.
• 11. Οι υπόλοιποι τρεις (3) κλάδοι καταγράφουν αύξηση των κερδών τους: (α) προϊόντα από καπνό, (β) ξύλο, (γ) χημικά και (δ) μεταλλικά προϊόντα.

Δ. Περιθώριο Καθαρού Κέρδους

Εξέλιξη του Περιθωρίου Καθαρού Κέρδους του συνόλου των επιχειρήσεων του δείγματος κατά την περίοδο 2004 – 2008

• 12. Το περιθώριο καθαρού κέρδους το 2008 ανέρχεται σε 2,3%, σαφώς περιορισμένο σε σχέση με τις επιδόσεις όλων των προηγούμενων ετών, καθώς έχει διαμορφωθεί σε επίπεδα χαμηλότερα του μισού του 2007.
• 13. η κατηγοριοποίηση του μέσου όρου του περιθωρίου καθαρού κέρδους των επιχειρήσεων του δείγματος με κριτήριο τον κύκλο εργασιών τους, δείχνει ότι:
• ● οι επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών μέχρι €3 εκ. παρουσιάζουν ζημίες για τέταρτη χρονιά την τελευταία πενταετία. Μόνον το 2007 κατάφεραν να καταγράψουν κέρδη οι επιχειρήσεις αυτές.
• ● οι επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών από €3 – €5 εκ. το 2008 σημειώνουν μείωση των κερδών τους έναντι του 2004, καθώς τα κέρδη του 2008 διαμορφώθηκαν περίπου στο ένα τρίτο των κερδών του 2004. Εξίσου μειώθηκε και το περιθώριο καθαρού κέρδους των επιχειρήσεων αυτών.
• ● Σημαντική μείωση σημείωσε και το περιθώριο καθαρού κέρδους των επιχειρήσεων με κύκλο εργασιών από €5 έως €10 εκ., καθώς από 3,4% το 2007 μειώθηκε σε 1,1% το 2008.
• ● οι επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών από €10 έως €50 εκατ. σημειώνουν το 2008 τη χειρότερη επίδοση της πενταετίας αναφορικά με το περιθώριο καθαρού κέρδους, καθώς αυτό διαμορφώθηκε σε 2,6%, έναντι 5,6% το 2007 και 6,0% το 2004.
• ● στο όριο του πληθωρισμού διαμορφώθηκε το περιθώριο καθαρού κέρδους των επιχειρήσεων με κύκλο εργασιών από €50 έως €100 εκατ. (4,2%), επιτυγχάνοντας παρ' όλ' αυτά να το διατηρήσουν στα επίπεδα 2007.
• ● Τέλος, οι επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών άνω των €100 εκατ. παρουσιάζουν για το 2008 επίσης τη χειρότερη επίδοση για την πενταετία και σημειώνουν περιθώριο καθαρού κέρδους μόλις 1%.

παραμετροι του εσωτερικου και εξωτερικου περιβαλλοντοσ των επιχειρησεων που διαμορφωσαν τα αποτελεσματα

Η μελέτη των στοιχείων ισολογισμών των τριακοσίων (300) επιχειρήσεων  του Βορειοελλαδικού Τόξου αποτυπώνει την επικρατούσα πραγματικότητα την τελευταία πενταετία και ενσωματώνει μέρος της οικονομικής κρίσης στα αποτελέσματα των επιχειρήσεων για το 2008.  

Ακολουθούν οι ιδιαίτεροι λόγοι που κατά τη Διοίκηση του ΣΒΒΕ δικαιολογούν, κατά το μεγαλύτερό τους μέρος, τα ευρήματα της μελέτης. 

α.    Μακροοικονομικό περιβάλλον

• 1. Η παγκόσμια οικονομική κρίση η οποία από τον Σεπτέμβριο του 2008 πλήττει τις επιχειρήσεις της Βόρειας Ελλάδας οι οποίες ήταν σε μεγαλύτερο βαθμό εξωστρεφείς, άρα εκτεθειμένες στον διεθνή ανταγωνισμό, απ΄ό,τι οι επιχειρήσεις της υπόλοιπης χώρας,
• 2. Οι συναλλαγματικές διαφορές των εξαγωγών των εγχώριων επιχειρήσεων, που προέρχονται από την ισχυρή διολίσθηση των ξένων νομισμάτων,
• 3. Η αύξηση των ανείσπρακτων επιταγών,
• 4. Η αύξηση του πληθωρισμού στην Ελλάδα το 2008 τόσο σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά όσο και σε σχέση με τις χώρες ανταγωνίστριες της Ελλάδας, και,
• 5. Η πτώση της εγχώριας ζήτησης και η αρνητική ψυχολογία των καταναλωτών στην Ελλάδα εξαιτίας της οικονομικής κρίσης.

β.    Μικροοικονομικό περιβάλλον

1. Η δραματική μείωση της ρευστότητας των επιχειρήσεων εξαιτίας της πολιτικής των τραπεζών που αφορούσε την αύξηση επιτοκίων και των περιθωρίων δανεισμού,
2. Η αύξηση των ανταγωνιστικών πιέσεων προς τις επιχειρήσεις του Βορειοελλαδικού Τόξου από εισαγόμενα φθηνότερα προϊόντα τα οποία είναι σαφώς χαμηλότερων προδιαγραφών από τα παραγόμενα στη Βόρεια Ελλάδα,
3. Η μειωμένη παραγωγικότητα επιχειρήσεων και εργαζομένων,
4. Το αυξημένο κόστος παραγωγής και διάθεσης προϊόντων, και,
5. Η αδυναμία ανάπτυξης και υιοθέτησης καινοτομιών και νέων τεχνολογιών στην παραγωγή και τη διοίκηση.

 προτασεισ του σββε για τη βελτιωση του μακρο –  & μικρο – οικονομικου περιβαλλοντοσ

Για τη βελτίωση του μακροοικονομικού και μικροοικονομικού περιβάλλοντος των επιχειρήσεων οι προτάσεις του ΣΒΒΕ είναι οι ακόλουθες:

Α.   Προτάσεις για τη βελτίωση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος

• 1. Η μεταποίηση και ειδικά η περιφερειακή βιομηχανία να τεθεί στις άμεσες προτεραιότητες της κυβερνητικής πολιτικής. Για το λόγο αυτό προτείνουμε να ασκηθεί ουσιαστική βιομηχανική και κλαδική πολιτική για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των μεταποιητικών επιχειρήσεων της χώρας,
• 2. Η αλλαγή του ρόλου της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας του Υπουργείου Ανάπτυξης και η μετεξέλιξή της από φορέα εφαρμογής, υλοποίησης και διαχείρισης προγραμμάτων, σε φορέα παραγωγής και άσκησης βιομηχανικής πολιτικής,
• 3. Ο σαφής προσανατολισμός πολιτικών και προγραμμάτων της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου (Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς – ΕΣΠΑ) σε δράσεις που θα ενισχύουν έμπρακτα τη μεταποίηση και θα στοχεύουν στην αναδιάρθρωση της σε τοπικό και εθνικό επίπεδο,
• 4. Η ελαχιστοποίηση του αθέμιτου ανταγωνισμού από προϊόντα τρίτων χωρών, με ουσιαστικό και όχι τυπικό έλεγχο της αγοράς. Επιπλέον, το κράτος να τηρεί και αυτό υποχρεωτικά τις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως κάνουν οι επιχειρήσεις,
• 5. Η απλοποίηση του φορολογικού συστήματος και η θέσπιση κανόνων διαφάνειας στις συναλλαγές κράτους – επιχειρήσεων, και η αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής,

1. Η πάταξη της παραοικονομίας και των σχετικών με αυτή δραστηριοτήτων, αφού λειτουργεί ως αθέμιτος ανταγωνισμός προς τις νόμιμα δραστηριοποιούμενες επιχειρήσεις στη χώρα.

• 7. Η συνέχιση των προσπαθειών περιορισμού της γραφειοκρατίας και διάδοση της χρήσης των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στη δημόσια διοίκηση για τη διευκόλυνση των συναλλαγών μεταξύ κράτους και επιχειρήσεων,
• 8. Η αύξηση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων, κυρίως σε μικρά έργα που υλοποιούνται στην περιφέρεια,
• 9. Η μείωση των συντελεστών φορολογίας των επιχειρήσεων, και,

1. Η ανάπτυξη και εφαρμογή πολιτικών για τη σύνδεση της εκπαίδευσης με τις ανάγκες της βιομηχανίας σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Β.   Προτάσεις για τη βελτίωση του μικροοικονομικού περιβάλλοντος

1. Η ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων με την ελαστικοποίηση των κριτηρίων δανεισμού τους από τις τράπεζες.
2. Η δημιουργία ειδικού προγράμματος στήριξης των μεταποιητικών επιχειρήσεων της χώρας κατά το πρότυπο του αντίστοιχου προγράμματος που εξαγγέλθηκε για τον τουρισμό, την οικοδομή, και τον κλάδο εμπορίας αυτοκινήτων,
3. Η θεσμοθέτηση προγράμματος τύπου ΤΕΜΠΜΕ που θα ενισχύει αποκλειστικά τη μεταποίηση και θα ισχύει για όλες τις επιχειρήσεις ανεξάρτητα από το μέγεθός τους,
4. Η απεμπλοκή των επιχειρήσεων από την εγχώρια αγορά, με την ενίσχυση δράσεων διεθνοποίησης. Άνοιγμα νέων αγορών εκτός συνόρων με παράλληλη διερεύνηση επενδυτικών ευκαιριών σε χώρες ή/και περιοχές χωρών που μέχρι σήμερα δεν αποτελούσαν αγορές – στόχους,
5. Η ανάπτυξη στοχευμένων δράσεων για αύξηση της κατανάλωσης κάθε είδους ελληνικών προϊόντων στο εξωτερικό, με τη βοήθεια δράσεων όπως αυτές του Ελληνικού Οργανισμού Εξωτερικού Εμπορίου (ΟΠΕ),
6. Η επένδυση των επιχειρήσεων στην έρευνα και την καινοτομία για την παραγωγή προϊόντων καινοτόμων και διαφοροποιημένων που δεν θα απευθύνονται απαραίτητα στην εγχώρια αγορά,

• 7. Η παροχή ενισχύσεων και κινήτρων για τη διατήρηση και επαύξηση των υφιστάμενων θέσεων εργασίας,

1. Η αύξηση από 0,5% σε 2% των προβλέψεων των επισφαλειών στους ισολογισμούς των επιχειρήσεων,
2. Η μείωση του 1€ ανά τετραγωνικό μέτρο που αφορά το ΕΤΑΚ στα βιομηχανοστάσια και στις αποθήκες,
3. Η κατάργηση της εισφοράς 0,6 (ΑΝΕ128) στα δάνεια, και,
4. Η αξιοποίηση σύγχρονων μεθόδων διοίκησης και οργάνωσης, με την υιοθέτηση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, για αύξηση της παραγωγικότητας.