ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
ΘΕΜΑ: Εαρινή Έκθεση Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη βουλγαρική οικονομία
Σύμφωνα με την εαρινή Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Βουλγαρία που παρουσιάστηκε αρχές Μαΐου 2009 από τον Επίτροπο Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων κ. Χοακίν Αλμούνια, η β/οικονομία θα εμφανίσει ύφεση το 2009 και το 2010 με το ΑΕΠ της να μειώνεται κατά 1,6% και 0,1% αντίστοιχα.
Η εν λόγω Έκθεση έρχεται σε συνέχεια των προβλέψεων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που έκαναν λόγο για μείωση ΑΕΠ Βουλγαρίας της τάξης του 3,5% και του 1% το 2009 και το 2010 αντίστοιχα (έγγραφό μας με Α.Π.: 2785/750/27.04.2009). Οι δε εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD – European Bank for Reconstruction and Development) που ανακοινώθηκαν λίγες μέρες μετά την παρουσίαση της υπό θέματι Έκθεσης κάνουν λόγο για μείωση ΑΕΠ Βουλγαρίας κατά 3% και 1% τα αντίστοιχα έτη.
Οι ανωτέρω προβλέψεις αναμένεται να λειτουργήσουν ως μοχλός πίεσης προς την κυβέρνηση της Βουλγαρίας για την άσκηση αυστηρού δημοσιονομικού ελέγχου και το δραστικό περιορισμό των δημοσίων δαπανών. Ο β/προϋπολογισμός 2009 είχε καταρτιστεί στη βάση εκτιμήσεων για οικονομική ανάπτυξη ύψους τουλάχιστον 2% που ωστόσο, δεν επαληθεύθηκαν, ενώ ταυτόχρονα σημειώθηκε πτώση των φορολογικών εσόδων.
Σύμφωνα με την Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μετά από τρία τρίμηνα έντονης οικονομικής δραστηριότητας η αύξηση του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε αισθητά στο τελευταίο τρίμηνο του 2008 λόγω πτώσης της εγχώριας ζήτησης και των εξαγωγών. Για το σύνολο του 2008 το ΑΕΠ σημείωσε αύξηση 6% χάρη στην ισχυρή εγχώρια ζήτηση. Παρά την αισθητή μείωση των άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) και τη μείωση των πιστώσεων σε σύγκριση με το 2007, ο ακαθάριστος σχηµατισµός παγίου κεφαλαίου το 2008 αυξήθηκε κατά 20,5%. Επίσης, η αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης ενισχύθηκε κατά 4,75% αντανακλώντας την αύξηση της απασχόλησης και τις υψηλές αυξήσεις μισθών. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε, προσεγγίζοντας το 25% περίπου του ΑΕΠ, ενώ ο καθαρός δανεισμός της Βουλγαρίας από το εξωτερικό προσέγγισε το 24% του ΑΕΠ.
Το 2008 το πλεόνασμα της γενικής κυβέρνησης προσέγγισε το 1,5% του ΑΕΠ μη επιτυγχάνοντας τον επίσημο στόχο του 3%, γεγονός που αντανακλά την επιδείνωση των εσόδων και την επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας στους τελευταίους μήνες του 2009. Ταυτόχρονα, δεν τηρήθηκε η δημοσιονομική πειθαρχία ως προς ορισμένες δαπάνες, ενώ δαπανήθηκε ένα πρόσθετο 1,75% του ΑΕΠ το τελευταίο τρίμηνο του 2008 για την υλοποίηση έργων κοινωνικού χαρακτήρα και έργων υποδομής.
Από τις αρχές του 2009 το οικονομικό κλίμα στη χώρα επιδεινώθηκε περαιτέρω λόγω της παγκόσμιας κρίσης. Για πρώτη φορά από το 1997 η β/οικονομία θα εμφανίσει συρρίκνωση του ΑΕΠ. Αναμένεται, επίσης, σημαντική μείωση των ξένων άμεσων επενδύσεων για το 2009 και το 2010. Η επακόλουθη αύξηση της ανεργίας και το πάγωμα των μισθών εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν αρνητικά το διαθέσιμο εισόδημα και σε συνδυασμό με τους αυστηρότερους όρους πίστωσης θα περιορίσουν την ιδιωτική κατανάλωση. Σε αντίθεση με το 2008, η εγχώρια ζήτηση δεν προβλέπεται να συνεισφέρει στην ανάπτυξη το 2009 και το 2010.
Ταυτόχρονα αναμένεται μείωση της βιομηχανικής παραγωγής και των λιανικών πωλήσεων. Οι εισαγωγές πρόκειται να μειωθούν περισσότερο από 11% το 2009, αλλά λόγω της υποτονικής εξωτερικής ζήτησης που θα έχει ως αποτέλεσμα την παράλληλη μείωση των εξαγωγών δεν θα καταστεί εφικτή η κάλυψη του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Πάντως, θα επιτευχθεί μία ήπια βελτίωση του εξωτερικού ελλείμματος που σε συνδυασμό με την αύξηση των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ενδέχεται να μειώσει τον εξωτερικό δανεισμό της χώρας κάτω από το 16% του ΑΕΠ έως το 2010.
Στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής παρατηρείται ότι υπάρχει μία ασυνήθιστα υψηλή αβεβαιότητα σχετικά με τις βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες οικονομικές προοπτικές της Βουλγαρίας λόγω της υποχώρησης παραγόντων που συντέλεσαν στην ανάπτυξη των τελευταίων ετών. Παράλληλα υφίστανται αμφιβολίες ως προς την ικανότητα της εγχώριας βιομηχανίας να συμβάλει σε μια βιώσιμη ανάκαμψη των εξαγωγών και σε μία πιο ισορροπημένη αναπτυξιακή πορεία. Εκτιμάται ότι τα τελευταία χρόνια η β/οικονομία συσσώρευσε σημαντικές ανισορροπίες λόγω της ταχείας επέκτασης που στηρίχθηκε στην ισχυρή εγχώρια ζήτηση που με τη σειρά της τροφοδοτήθηκε από τις εύκολες πιστώσεις και τις υψηλές εισροές ΑΞΕ. Με τις εξωτερικές ανισορροπίες και τη μείωση των ΑΞΕ η συσσώρευση χρέους είναι πιθανό να δημιουργήσει ένα πρόσθετο κίνδυνο για τις προοπτικές της β/οικονομίας.
Στην Έκθεση αναφέρεται ακόμα, ότι η αυξημένη ζήτηση το 2008 συντέλεσε στην αύξηση της απασχόλησης κατά 3,25%. Ωστόσο, λόγω της οικονομικής ύφεσης η πτωτική τάση της ανεργίας τα τελευταία χρόνια αναμένεται να αντιστραφεί με το ποσοστό ανεργίας να προσεγγίζει το 8%. Η ονομαστική αύξηση των μισθών ήταν εξαιρετικά υψηλή πάνω από 20% κατά μέσο όρο το 2008, στο μέλλον, όμως, η ασθενέστερη ζήτηση εργασίας θα δημιουργήσει αντίσταση στις πιέσεις για μισθολογικές αυξήσεις. Για το λόγο αυτό, και παρά το συγκρατημένο ρυθμό αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας, οι ακόμα πιο συγκρατημένες αυξήσεις των ονομαστικών μισθών θα μειώσουν το ονομαστικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος περίπου 6% το 2009 και 3% το 2010.
Ως προς τον πληθωρισμό, η Έκθεση προβλέπει πτώση στο 3,9% και στο 3,6% για το 2009 και το 2010 αντίστοιχα, σε σύγκριση με το μέσο όρο του 12% για το 2008. Ωστόσο, οι μελλοντικές εξελίξεις στην αγορά εμπορευμάτων και η προσαρμογή των διοικητικά καθοριζόμενων τιμών θα έχουν, επίσης, καθοριστική σημασία για τις προοπτικές του πληθωρισμού. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού, εφόσον δεν σημειωθεί μεταβολή πολιτικής, εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε 0,5% και 0,25% του ΑΕΠ το 2009 και το 2010 αντίστοιχα, ενώ τέλος, το δημόσιο χρέος εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στο 17% του ΑΕΠ μέχρι το 2010.