Η ΕΣΕΕ σε συνέχεια των προτάσεών της επί του νέου Αναπτυξιακού Νόμου, για τις οποίες είχε ενημερώσει το αρμόδιο Υπουργείο στις 26/7 και στις 31/8 αντίστοιχα, στο πλαίσιο της αναμόρφωσης που αποφασίστηκε, απέστειλε επιστολή στον Υπουργό Περιφερειακής Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας κ. Μιχάλη Χρυοσοχοΐδη με τις παρακάτω συμπληρωματικές προτάσεις και συγκεκριμένες διαπιστώσεις για τη διαδικασία και το χρόνο υλοποίησης:
- 1. Τρόπος κατάρτισης του Αναπτυξιακού Νόμου.
- 2. Διαδικασία εγκρίσεως και ελέγχου των επενδύσεων.
- 3. Αδυναμίες του συστήματος και συμπεράσματα.
- 4. Αναγκαιότητα ένταξης των επενδύσεων μετεγκατάστασης των επιχειρήσεων.
- 5. Προτάσεις για το νέο Αναπτυξιακό Νόμος (Βασικές αρχές και προτάσεις).
Οι πέντε παραπάνω ενότητες προκύπτουν από την πλευρά της αγοράς και καταγράφουν, σύμφωνα με την προηγούμενη εμπειρία των επιχειρήσεων, τις διαδικασίες που θα πρέπει να επανεξεταστούν.
Αναλυτικά οι προτάσεις και οι διαπιστώσεις της ΕΣΕΕ για την αναμόρφωση του νέου Αναπτυξιακού Νόμου έχουν ως εξής:
1. ΤΡΟΠΟΣ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟΥ ΝΟΜΟΥ
- Η κατάρτιση ενός νέου Αναπτυξιακού Νόμου γίνεται συνήθως από νέους και παλαιούς συμβούλους, οι οποίοι πρέπει σε σύντομο διάστημα να παρουσιάσουν το νέο κείμενο του Αναπτυξιακού Νόμου.
Οι σύμβουλοι αυτοί χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες:
Α. Σύμβουλοι οι οποίοι έχουν εμπειρία στο συγκεκριμένο αντικείμενο, αλλά κυρίως έχουν τη διάθεση να μελετήσουν και να προτείνουν ένα νέο μοντέλο λειτουργικό και αποτελεσματικό,
Β. Σύμβουλοι οι οποίοι δεν έχουν εμπειρία στο συγκεκριμένο αντικείμενο, αλλά λόγω θέσης, τους δίνεται η ευκαιρία να ενταχθούν και αυτοί σε ένα σύστημα συμβούλων.
Γ. Σύμβουλοι προερχόμενοι από τον εργασιακό και επιστημονικό χώρο που σχετίζεται με τις επενδύσεις.
Οι σύμβουλοι της Α' κατηγορίας αρχίζουν τη μελέτη του σχεδιασμού του εκάστοτε νέου Νόμου, χρησιμοποιώντας τις διαθέσιμες πηγές γνώσης και εμπειρίας.
- 1. Βασικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν για κάθε νέα ιδέα που προτείνουν, είναι η δυνατότητα εφαρμογής της, καθώς και η νομιμότητά της.
- 2. Με δεδομένη την ελλιπή διάθεση στοιχείων, οι πληροφορίες που τίθενται στην διάθεσή τους είναι ανεπαρκείς.
- 3. Η Γενική Διεύθυνση Ιδιωτικών Επενδύσεων, ελλείψει άλλων μηχανισμών, είναι ο βασικός παροχέας πληροφοριών, σχετικά με τη δυνατότητα ή τη νομιμότητα εφαρμογής κάθε νέας πρότασης. Συμπληρωματικές πηγές πληροφόρησης είναι πρόσωπα του ιδιωτικού τομέα, όπως εταιρείες συμβούλων επενδύσεων.
Οι σύμβουλοι των κατηγοριών Β' και Γ', είτε ενταγμένοι στο σύστημα, είτε υποψήφιοι για ένταξη, κάνουν προτάσεις που διατηρούν το υπάρχον πλαίσιο, οι οποίες τελικά γίνονται και αποδεκτές, όπως προκύπτει άλλωστε από την εμπειρία των μέχρι σήμερα Αναπτυξιακών Νόμων.
2. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΓΚΡΙΣΕΩΣ & ΕΛΕΓΧΟΥ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ
- 1. Ο φάκελος της επένδυσης υποβάλλεται στο πρωτόκολλο του Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας. Για επενδύσεις χαμηλότερου ύψους υποβάλλεται στις Περιφέρειες.
- 2. Η Γενική Διεύθυνση αποφασίζει σε ποιον (έναν) αξιολογητή θα χρεώσει το φάκελο.
- 3. Ο αξιολογητής αυτός μελετά το φάκελο και κάνει την εισήγησή του.
- 4. Ο αξιολογητής και οι Προϊστάμενοί του έρχονται σε επαφή με τα Γραφεία Συμβούλων, ή τους επενδυτές, για να ολοκληρώσουν την αξιολόγηση.
- 5. Η εισήγηση αυτή διαβιβάζεται στην ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΓΝΩΜΟΔΟΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ (ΚΓΕ) προς έγκριση.
- 6. Οι ελεγχόμενοι, υποτίθεται, από την ΚΓΕ, Υπηρεσιακοί παράγοντες έχουν την πλειοψηφία στην Επιτροπή αυτή.
- 7. Το απόγευμα της ημέρας που προηγείται της συνεδρίασης της ΚΓΕ, τα μέλη-εκπρόσωποι φορέων της ΚΓΕ παραλαμβάνουν το φάκελο με τις, υπό κρίση, επενδύσεις.
- 8. Ο φάκελος περιέχει συνοπτικά στοιχεία για τις, υπό κρίση, επενδύσεις, τα οποία δεν επιτρέπουν στα μέλη να σχηματίσουν πλήρη εικόνα για την επένδυση. Ο αξιολογητής ο οποίος εισηγείται, ενημερώνει προφορικά τα μέλη.
- 9. Ανάλογα με την παραγωγικότητα της Υπηρεσίας, ο φάκελος για κάθε συνεδρίαση περιέχει συνήθως 20 έως 40 επενδύσεις, δηλαδή έως και 1.000 σελίδες εγγράφων, για τις οποίες θα πρέπει να γνωμοδοτήσει η ΚΓΕ εντός 3 ωρών κατά μέσον όρο.
- 10. Οι επενδύσεις που ολοκληρώνονται ελέγχονται από τριμελή επιτροπή αξιολογητών (της ίδιας Υπηρεσίας), η οποία υποβάλλει στη ΚΓΕ την εισήγησή της για την ολοκλήρωση της επένδυσης.
3. ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
Κεντρική φιλοσοφία του συστήματος είναι οι προληπτικοί έλεγχοι, ώστε να ελέγχονται οι καταβολές του απαιτούμενου κεφαλαίου, οι υπερτιμολογήσεις και άλλες παραβάσεις που τυχόν θα επιχειρούντο από κάποιους επενδυτές.
Με δεδομένη τη φιλοσοφία αυτή, έχει δομηθεί, διαχρονικά, ένα σύστημα που αποτελείται από Υπηρεσιακούς παράγοντες, Γραφεία Συμβούλων Επενδύσεων και μερίδα επενδυτών, το οποίο, με το πρόσχημα των ελέγχων, νομιμοποιεί τις παραβάσεις, τις οποίες θα έπρεπε να διαπιστώνει και να τιμωρεί.
Εκτός από τις αδυναμίες που παρατηρούνται σε όλη αυτή τη διαδικασία, ξοδεύονται και ποσά για τις αμοιβές οδοιπορικών των επιτροπών ελέγχου της προόδου των επενδύσεων, αμοιβών των αξιολογητών, αμοιβών της ΚΓΕ κ.λπ.
Μερικές από τις αδυναμίες του συστήματος είναι:
- Η δομή του συστήματος ελέγχου που καθυστερεί τις επενδύσεις για μεγάλο χρονικό διάστημα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι επενδύσεις που υπεβλήθησαν στα τέλη του 2006 και δεν είχαν αξιολογηθεί, ακόμη, το 2009.
- Το σύστημα ελέγχου του φακέλου των επενδύσεων δεν είναι αξιόπιστο. Ο ένας αξιολογητής αποφασίζει για τη νομιμότητα των παρεχομένων στοιχείων και εισηγείται για το ύψος της επένδυσης, την έγκριση ή απόρριψή της, σε συνεργασία με τους άμεσους προϊστάμενούς του.
- Δεν προβλέπονται τιμές μονάδος για τα βασικά έργα των επενδύσεων. 1.- Αποτέλεσμα αυτού είναι να εγκρίνονται επενδύσεις ξενοδοχείων με κόστος 75.000 €/κλίνη και άλλες αντίστοιχες με 50.000 €/κλίνη, η δε ΚΓΕ να αδυνατεί να ελέγξει την εισήγηση του αξιολογητή, ο οποίος εισηγήθηκε τις επενδύσεις αυτές. 2.- Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι οι πρώτες εγκρίσεις φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων των 100 KW, οι οποίες, ανάλογα με τον αξιολογητή, εγκρίνονταν με ύψος επένδυσης από 580.000 € έως 750.000 €.
- Οι τριμελείς επιτροπές που επισκέπτονται την επένδυση και πιστοποιούν το έργο που βλέπουν, αποτελούνται από τα ίδια στελέχη που αξιολογούν τις επενδύσεις.
- Η ΚΓΕ δεν έχει καμία δυνατότητα ελέγχου, αλλά απλά νομιμοποιεί τις αποφάσεις των Υπηρεσιακών παραγόντων και καλύπτει, κατά κάποιον τρόπο, τον υπογράφοντα Υπουργό, ο οποίος δέχεται την εισήγησή της.
- Το σύστημα βαθμολόγησης των επενδύσεων, ενώ δημιουργήθηκε για τη δικαιότερη αξιολόγηση, δεν εξυπηρετεί το σκοπό του, αφ' ης στιγμής περιέχει και στοιχεία, τα οποία επιτρέπουν την καταστρατήγησή του.
Συμπεράσματα
- 1. Το υπάρχον σύστημα ελέγχου καθυστερεί αδικαιολόγητα την υλοποίηση των επενδύσεων.
- 2. Επενδύσεις οι οποίες εγκρίνονται 2 ή και περισσότερα χρόνια μετά την υποβολή τους, δεν υλοποιούνται λόγω αλλαγής του οικονομικού περιβάλλοντος.
- 3. Οι πραγματοποιούμενοι έλεγχοι για την έγκριση των επενδύσεων και την παρακολούθησή τους κατά την υλοποίηση και ολοκλήρωση δεν διασφαλίζουν το ζητούμενο.
- 4. Ξένοι επενδυτές με ενδιαφέρον για επενδύσεις στην Ελλάδα αποθαρρύνονται να προχωρήσουν σε επένδυση. Ο Οργανισμός Invest in Greece, που ασχολείται με τους ξένους επενδυτές, είναι αποδέκτης παραπόνων που έχουν σχέση με το θεσμικό πλαίσιο, αλλά και με τη λειτουργία των Υπηρεσιών που εγκρίνουν τις επενδύσεις.
- 5. Η εμπειρία, μέχρι σήμερα, δείχνει ότι, το πιο ισχυρό κριτήριο είναι η «καλή σχέση» του Γραφείου Συμβούλων της επένδυσης ή του επενδυτή με τους Υπηρεσιακούς παράγοντες.
4. ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ
Οι μετεγκαταστάσεις μεταποιητικών μονάδων είναι επενδύσεις οι οποίες αποσκοπούν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, που τις πραγματοποιούν.
Συνήθως υπαγορεύονται από λόγους, που σχετίζονται με την χωρική επάρκεια, τη γεωγραφική θέση, την παλαιότητα, την καταλληλότητα και το κόστος (την εμπορική αξία) των ήδη χρησιμοποιούμενων εγκαταστάσεων.
Συνεπώς, μέσω των επενδύσεων αυτών, οι επιχειρήσεις επιδιώκουν:
•· είτε τη μεγέθυνση των διαθέσιμων χώρων, την οποία δεν μπορούν να επιτύχουν στις υφιστάμενες εγκαταστάσεις τους λόγω εξάντλησης των πολεοδομικών συντελεστών και περιορισμών στη δυνατότητα επέκτασης των οικοπέδων τους,
•· είτε τη βελτίωση της γεωγραφικής τους θέσης, όσον αφορά στην ευχέρεια πρόσβασης στις εγκαταστάσεις τους και στη γειτνίαση με δίκτυα μεταφορών (οδικούς άξονες, λιμάνια, σιδηροδρομικό δίκτυο κ.λπ.),
•· είτε τον εκσυγχρονισμό των κτηριακών τους εγκαταστάσεων και τη βελτίωση της διαρρύθμισής τους (lay out),
•· είτε την απελευθέρωση κεφαλαίων, τα οποία είναι δεσμευμένα σε γη, που, με την πάροδο του χρόνου, έχει καταστεί ακριβή για την επ' αυτής αναπτυσσόμενη δραστηριότητα,
•· είτε μετεγκατάστασης επιχειρήσεων σε επιχειρηματικά πάρκα (ΒΕΠΕ, ΒΙΠΕ, ΒΙΟΠΑ).
Σε κάθε μία από τις παραπάνω περιπτώσεις, η μετεγκατάσταση θα συμβάλει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς τους ή/και στη μείωση του λειτουργικού τους κόστους, και κατά συνέπεια, στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους, στην οποία και πρωτίστως, αποσκοπεί ο Αναπτυξιακός Νόμος.
5. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΟ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΟ ΝΟΜΟ
Α. Βασικές αρχές
- Το θεσμικό πλαίσιο που διέπει τις επενδύσεις, θα πρέπει να εξυπηρετεί τις επενδύσεις και όχι το σύστημα που κινείται γύρω από αυτές.
- Η επένδυση που υποβάλλεται σήμερα το μεσημέρι, θα πρέπει να αρχίσει να υλοποιείται αύριο το πρωί.
- Ο επενδυτής που τολμά να πραγματοποιήσει μία επένδυση, θα πρέπει να διευκολύνεται για την άμεση πραγματοποίησή της, αλλά να γνωρίζει επίσης ότι, ανά πάσα στιγμή μπορεί να δεχτεί ένα σοβαρό έλεγχο σε βάθος, από ένα αδιάβλητο και αξιόπιστο σύστημα ελέγχου.
- Θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα αυστηρό πλαίσιο ποινών, το οποίο θα εφαρμόζεται σε περιπτώσεις σοβαρών παραβάσεων. Υπόλογοι θα είναι οι επενδυτές και όλοι όσοι συμμετέχουν στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των παραβάσεων, όπως οι λογιστές των εταιρειών, οι υπογράφοντες μηχανικοί, αλλά και οι Υπηρεσιακοί παράγοντες, οι οποίοι εμπλέκονται.
Β. Βασικές προτάσεις
- 1. Να θεσμοθετηθεί σύστημα κατασταλτικών ελέγχων, που θα αντικαταστήσει το υπάρχον σύστημα των προληπτικών ελέγχων.
- 2. Οι επενδύσεις να υποβάλλονται σε συγκεκριμένες περιόδους, που θα καθορίσει το Υπουργείο, παίρνοντας αριθμό προτεραιότητας.
- 3. Προτείνεται η υποβολή προτάσεων επενδύσεων σε 3 κύκλους ανά έτος.
- 4. Σε κάθε κύκλο (που θα διαρκεί 4 μήνες) θα υποβάλλονται οι επενδύσεις την πρώτη εβδομάδα του πρώτου μήνα του κύκλου.
- 5. Με δεδομένα ότι: Α.-ο μέσος χρόνος υλοποίησης μίας επένδυσης είναι 2 χρόνια περίπου και Β.- το Υπουργείο μπορεί να προγραμματίσει το ποσόν των επιχορηγήσεών του, το οποίο θα εκταμιευτεί σε 2 περίπου χρόνια, θα ανακοινώνεται επίσημα το ύψος των επιχορηγήσεων για κάθε κύκλο.
- 6. Στις υπόλοιπες 3 εβδομάδες του 1ου μήνα του κύκλου, το Υπουργείο θα καταρτίζει τον πίνακα των εγκεκριμένων επενδύσεων, βάσει του αριθμού προτεραιότητας.
- 7. Οι επενδυτές, με την υποβολή του φακέλου, θα αναλαμβάνουν την ευθύνη, να αρχίσουν άμεσα την υλοποίηση της επένδυσης, μέσα στο διάστημα του κύκλου. Αυτό σημαίνει ότι, ο επενδυτής που υποβάλλει πρόταση, είναι έτοιμος για την επένδυση και δεν θα απασχολήσει τις Υπηρεσίες του Κράτους, ή θα δεσμεύσει επιχορηγήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να διατεθούν σε επενδυτές έτοιμους να πραγματοποιήσουν την επένδυσή τους.
- 8. Στο τέλος του εναπομείναντος τριμήνου του κύκλου, οι επενδυτές θα υποβάλλουν φάκελο, στον οποίο θα φαίνεται η πρόοδος των εργασιών.
- 9. Επενδυτές που δεν μπόρεσαν να ξεκινήσουν στο διάστημα αυτό, θα ενημερώνουν το Υπουργείο, ώστε να αποφύγουν την επιβολή της ποινής, που θα έχει οριστεί για την περίπτωση και φυσικά θα διαγράφονται από τον πίνακα αυτού του κύκλου.
- 10. Το ποσόν της επιχορήγησης, που αναλογεί στις επενδύσεις που διεγράφησαν από τον κύκλο, θα προστίθεται στα ποσά του επόμενου κύκλου.
- 11. Οι επενδύσεις που διεγράφησαν από τον κύκλο, θα μπορούν να υποβάλλουν φάκελο σε επόμενο κύκλο, μία μόνο φορά.
- 12. Δεν θα διενεργείται κανένας προγραμματισμένος έλεγχος φακέλου από καμία Υπηρεσία στο διάστημα αυτό, αλλά ούτε και μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης. Η Πολιτεία δεν έχει εκταμιεύσει κάποιο ποσόν, ώστε να πρέπει να διενεργήσει έλεγχο. ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στο επιχείρημα ότι, με αυτό τον τρόπο θα υπάρχουν επενδύσεις που δεν θα ολοκληρωθούν και αυτό θα είναι σε βάρος άλλων επενδυτών, η απάντηση είναι: Α.- Και σήμερα υπάρχουν επενδύσεις που δεν ολοκληρώνονται, ενώ έχει εκταμιευτεί η προκαταβολή. Β.- Πότε, στην ιστορία αυτού του Κράτους συνέβη, να υποβάλλονται για έγκριση επενδύσεις που αρχίζουν να υλοποιούνται σε 1 μήνα και να ολοκληρώνονται σε 2 χρόνια;
- 13. Με την ολοκλήρωση της επένδυσης, θα υποβάλλεται ο τελικός φάκελος της επένδυσης και ο επενδυτής θα πάρει σειρά για την εκταμίευση της επιδότησης. Και στο στάδιο αυτό δεν θα προβλέπεται προγραμματισμένος έλεγχος φακέλου από καμία Υπηρεσία.
- 14. Θα προβλέπεται όμως η σύσταση μίας Επιτροπής Ελέγχου Επενδύσεων (ΕΕΕ) με 50% συμμετοχή του Κράτους και 50% συμμετοχή των Κοινωνικών εταίρων, η οποία με κλήρωση θα επιλέγει δειγματοληπτικά τις επενδύσεις που θα ελεγχθούν σε βάθος.
- 15. Οι υπόλοιπες επενδύσεις, οι οποίες δεν ανήκουν στο δείγμα, θα εκταμιεύουν την επιχορήγησή τους, αλλά θα γνωρίζουν ότι μπορεί να ελεγχθούν, με απόφαση της ΕΕΕ μέχρι και 5 χρόνια μετά την εκταμίευση της επιχορήγησης.
- 16. Η αρμοδιότητα της ΕΕΕ θα επεκτείνεται και στις επενδύσεις, οι οποίες δεν πήραν επιχορήγηση, αλλά χρησιμοποίησαν το ευεργέτημα των φορολογικών απαλλαγών και ελέγχονται από τις Εφορίες.
- 17. Ο έλεγχος των επενδύσεων του δείγματος θα διενεργείται από 2 επιτροπές αμειβόμενες: μία επιτροπή του Δημοσίου και μία επιτροπή από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες, οι οποίες δεν θα έχουν καμία επαφή μεταξύ τους. Σε περίπτωση που προκύψουν διαφορές στις εκθέσεις των δύο επιτροπών, θα διενεργείται νέος έλεγχος, από άλλη επιτροπή, μικτή αυτή τη φορά, η οποία δεν θα γνωρίζει τις γνωμοδοτήσεις των προηγουμένων επιτροπών, αλλά θα παίρνει συγκεκριμένες οδηγίες από την ΕΕΕ για τον, εις βάθος, έλεγχο των σημείων στα οποία διαφώνησαν οι 2 πρώτες επιτροπές. Εννοείται ότι οι επιτροπές, οι οποίες είναι αμειβόμενες, έχουν και ποινική ευθύνη για τυχόν παραλείψεις.
- 18. Επενδύσεις οι οποίες δεν ζητούν επιχορήγηση αλλά επωφελούνται του ευεργετήματος των φορολογικών απαλλαγών, θα καταθέτουν το φάκελο της επένδυσης χωρίς τους χρονικούς περιορισμούς των κύκλων.
- 19. Να ενταχθούν στο νέο Νόμο ως ξεχωριστές κατηγορίες αξιολόγησης μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις και αντίστοιχες οδικών μεταφορών, για επενδύσεις αναβάθμισης και αναδιάρθρωσης.
- 20. Τέλος, διατυπώνουμε την πεποίθησή μας ότι αυτή την φορά ο Αναπτυξιακός Νόμος, θα είναι σύγχρονος, πρωτοποριακός, θα γίνει «παράθυρο στο μέλλον» για τις ελληνικές επιχειρήσεις, ενώ θα ανοίξει διάπλατα τον δρόμο για την Ελλάδα του 2020.
Πηγή: ΕΣΕΕ